१५ मोफत वर्डप्रेस प्लगइन्स जे तुमच्या ब्लॉगला देतील नवी ओळख | Best Free WordPress Plugins

वर्डप्रेसवर ब्लॉग सुरु करणे जितके सोपे आहे, तितकेच त्याला यशस्वी करणे आव्हानात्मक. केवळ उत्तम लेखनशैली पुरेशी नाही, तर वाचकांना आकर्षित करण्यासाठी, त्यांना साईटवर टिकवून ठेवण्यासाठी आणि सर्च इंजिनमध्ये स्वतःची ओळख निर्माण करण्यासाठी काही तांत्रिक गोष्टींचीही जोड द्यावी लागते. इथेच वर्डप्रेस प्लगइन्स मदतीला येतात. ही प्लगइन्स म्हणजे तुमच्या ब्लॉगसाठी तयार केलेली छोटी-छोटी सॉफ्टवेअर्स, जी तुमच्या साईटची कार्यक्षमता वाढवतात आणि अनेक किचकट कामं सोपी करतात.

हजारो प्लगइन्स उपलब्ध आहेत, पण त्यातून नेमकी कोणती निवडावी, हा प्रश्न प्रत्येक नवख्या ब्लॉगरला पडतो. म्हणूनच, आम्ही तुमच्यासाठी अशा १५ मोफत आणि अत्यावश्यक प्लगइन्सची (Best Free WordPress Plugins) यादी घेऊन आलो आहोत, जे प्रत्येक ब्लॉगरच्या ‘टूलबॉक्स’मध्ये असायलाच हवेत.

तुमच्या ब्लॉगचा पाया मजबूत करणारी प्लगइन्स

१. Rank Math SEO

तुम्ही उत्तम लेख लिहिता, पण जर तो वाचकांपर्यंत, विशेषतः गुगल सर्चमधून पोहोचत नसेल, तर तुमच्या मेहनतीचे चीज होत नाही. एसइओ (SEO – Search Engine Optimization) म्हणजे तुमचा ब्लॉग आणि त्यातील लेख गुगलसारख्या सर्च इंजिनसाठी सोपे आणि आकर्षक बनवण्याची प्रक्रिया. ‘रँक मॅथ’ हे एक अत्यंत शक्तिशाली प्लगइन आहे, जे तुम्हाला एसइओचे किचकट नियम सोप्या पद्धतीने लागू करायला मदत करते. हे तुमच्या ब्लॉगसाठी एका पर्सनल एसइओ असिस्टंटप्रमाणे काम करते.

• हे कसे काम करते?
  • फोकस कीवर्ड (Focus Keyword): तुम्ही प्रत्येक लेखासाठी एक मुख्य कीवर्ड (ज्या विषयावर लोक सर्च करतील तो शब्द) ठरवू शकता. रँक मॅथ तुम्हाला सांगते की तो कीवर्ड तुम्ही लेखाच्या शीर्षकात, पहिल्या पॅराग्राफमध्ये आणि इतर महत्त्वाच्या ठिकाणी वापरला आहे की नाही.
  • एसइओ स्कोअर (SEO Score): तुम्ही लेख लिहीत असताना, रँक मॅथ तुम्हाला १०० पैकी एक स्कोअर देते. हिरवा रंग (चांगला स्कोअर) येण्यासाठी काय काय बदल करायला हवेत, याच्या सूचना रिअल-टाईममध्ये मिळतात. जसे की, ‘तुमच्या शीर्षकाची लांबी योग्य नाही’ किंवा ‘तुम्ही अजून अंतर्गत लिंक्स (Internal Links) वापरल्या नाहीत’.
  • रिच स्निपेट्स (Rich Snippets): तुम्ही तुमच्या लेखाचा प्रकार (उदा. रेसिपी, लेख, पुस्तक परीक्षण) ठरवू शकता. यामुळे गुगल सर्चमध्ये तुमचा लेख अधिक आकर्षक दिसतो. जसे की, रेसिपीसाठी लागणारा वेळ आणि रेटिंग्स थेट सर्च रिझल्टमध्ये दिसतात, ज्यामुळे क्लिक्स वाढतात.
  • वाचनीयता विश्लेषण (Readability Analysis): तुमचा लेख वाचायला किती सोपा आहे, हे रँक मॅथ तपासते. लहान पॅराग्राफ, सोपी वाक्यरचना आणि हेडिंग्जचा योग्य वापर करण्यासाठी हे प्लगइन सूचना देते.
• रँक मॅथ का महत्त्वाचे आहे?
  • हे तुम्हाला एसइओचे नियम शिकवते आणि ते लागू करायला मदत करते.
  • तुमचा ब्लॉग गुगलमध्ये वरच्या क्रमांकावर येण्याची शक्यता वाढवते.
  • तुम्हाला कोड न लिहिता तांत्रिक एसइओ (Technical SEO) सेटिंग्ज करता येतात.

रँक मॅथ वेबसाईट

२. Jetpack

जेटपॅक हे एका प्लगइनमध्ये अनेक सुविधांचे पॅकेज आहे. जसे स्विस आर्मी चाकूमध्ये अनेक लहान-लहान अवजारे असतात, तसेच जेटपॅकमध्ये सुरक्षा, वेग, आणि मार्केटिंगसाठी अनेक फीचर्स एकत्र मिळतात. हे वर्डप्रेसच्या निर्मात्यांनीच (Automattic) बनवले असल्याने, ते अत्यंत विश्वसनीय आणि सुरक्षित आहे.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • सुरक्षितता (Security):
    • ब्रूट फोर्स प्रोटेक्शन (Brute Force Protection): कोणी तुमच्या लॉगिन पेजवर वारंवार चुकीचा पासवर्ड टाकून हॅक करण्याचा प्रयत्न करत असेल, तर जेटपॅक त्याला आपोआप ब्लॉक करते.
    • मालवेअर स्कॅनिंग (Malware Scanning – पेड फीचर): तुमच्या साईटवर काही धोकादायक कोड आहे का, हे तपासते.
  • परफॉर्मन्स (Performance):
    • इमेज CDN (Content Delivery Network): तुमच्या ब्लॉगवरील इमेजेस जेटपॅकच्या वेगवान सर्व्हरवरून लोड होतात, ज्यामुळे तुमच्या स्वतःच्या सर्व्हरवरचा भार कमी होतो आणि ब्लॉग लवकर उघडतो. याला ‘साइट ॲक्सेलरेटर’ असेही म्हणतात.
  • वाचकांसाठी उपयुक्त (Engagement):
    • रिलेटेड पोस्ट्स (Related Posts): लेखाच्या शेवटी वाचकांना त्याच विषयावरील इतर लेख सुचवले जातात, ज्यामुळे वाचक तुमच्या साईटवर जास्त वेळ थांबतो.
    • सोशल शेअरिंग (Social Sharing): फेसबुक, ट्विटरवर लेख शेअर करण्यासाठी आकर्षक बटणे सहज टाकता येतात.
    • साईट स्टॅट्स (Site Stats): गुगल ॲनालिटिक्सइतके सविस्तर नसले तरी, तुमच्या ब्लॉगवर किती लोक आले, कोणते लेख वाचले याची मूलभूत माहिती थेट डॅशबोर्डवर मिळते.

जेटपॅक वेबसाईट

३. UpdraftPlus

विचार करा, तुम्ही अनेक महिने मेहनत करून लिहिलेला ब्लॉग अचानक तांत्रिक बिघाडामुळे, हॅकिंगमुळे किंवा सर्व्हर क्रॅश झाल्यामुळे पूर्णपणे डिलीट झाला तर? ही कोणत्याही ब्लॉगरसाठी एक भयानक कल्पना आहे. ‘अपड्राफ्टप्लस’ हे या संकटापासून वाचवणारी तुमची विमा पॉलिसी आहे. हे तुमच्या संपूर्ण ब्लॉगचा (लेख, पेजेस, इमेजेस, थीम्स, प्लगइन्स) नियमित बॅकअप घेते.

• हे कसे काम करते?
  • शेड्यूल्ड बॅकअप (Scheduled Backup): तुम्ही एकदाच सेटिंग करून ठेवू शकता की बॅकअप कधी घ्यायचा – रोज, दर आठवड्याला किंवा दर महिन्याला. नवीन लेख टाकण्यापूर्वी बॅकअप घेण्याची सवय सर्वोत्तम आहे.
  • रिमोट स्टोरेज (Remote Storage): घेतलेला बॅकअप केवळ तुमच्या सर्व्हरवर न ठेवता, तो गुगल ड्राईव्ह (Google Drive), ड्रॉपबॉक्स (Dropbox), किंवा ईमेलवर पाठवण्याची सोय आहे. यामुळे तुमचा सर्व्हर जरी पूर्णपणे बंद पडला, तरी तुमचा बॅकअप सुरक्षित राहतो.
  • वन-क्लिक रिस्टोर (One-Click Restore): समजा तुमच्या साईटमध्ये काही बिघाड झाला, तर तुम्ही फक्त एका क्लिकवर जुना, व्यवस्थित चालू असलेला बॅकअप पुन्हा इन्स्टॉल (रिस्टोर) करू शकता.
  • स्वतंत्र बॅकअप: तुम्ही फक्त फाईल्सचा किंवा फक्त डेटाबेसचा (जिथे तुमचा सर्व मजकूर सेव्ह असतो) स्वतंत्र बॅकअप घेऊ शकता.
• अपड्राफ्टप्लस का महत्त्वाचे आहे?
  • हे तुम्हाला वेबसाईट गमावण्याच्या भीतीपासून मुक्त करते.
  • नवीन प्लगइन किंवा थीम इन्स्टॉल करण्यापूर्वी बॅकअप घेतल्यास, काही अडचण आल्यास साईट पूर्ववत करणे सोपे होते.

अपड्राफ्टप्लस वेबसाईट

४. Wordfence Security

तुमच्या घराला जसे तुम्ही कुलूप लावून सुरक्षित ठेवता, तसेच तुमच्या ब्लॉगला ऑनलाइन चोरांपासून (हॅकर्स) वाचवणे महत्त्वाचे आहे. ‘वर्डफेन्स’ हे एक व्यापक सुरक्षा प्लगइन आहे, जे तुमच्या ब्लॉगसाठी एका सुरक्षा रक्षकाप्रमाणे काम करते. ते हॅकर्सना आत येण्यापासून रोखते आणि साईटमध्ये काही गडबड असल्यास तुम्हाला सावध करते.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • वेब ॲप्लिकेशन फायरवॉल (Web Application Firewall – WAF): हा तुमच्या ब्लॉगच्या दारावरचा पहारेकरी आहे. तो प्रत्येक येणाऱ्या-जाणाऱ्या रिक्वेस्टला तपासतो आणि धोकादायक किंवा संशयास्पद वाटणाऱ्या ट्रॅफिकला (उदा. हॅकिंगचा प्रयत्न) तुमच्या साईटपर्यंत पोहोचण्याआधीच रोखतो.
  • मालवेअर स्कॅनर (Malware Scanner): वर्डफेन्स नियमितपणे तुमच्या वर्डप्रेसच्या मूळ फाईल्स, थीम्स आणि प्लगइन्स तपासते. जर कोणी या फाईल्समध्ये बदल केला असेल किंवा धोकादायक कोड टाकला असेल, तर ते तुम्हाला लगेच अलर्ट करते.
  • लॉगिन सुरक्षा (Login Security):
    • टू-फॅक्टर ऑथेंटिकेशन (2FA): पासवर्डसोबतच तुमच्या मोबाईलवर आलेला एक कोड टाकूनच लॉगिन करण्याची सुविधा. यामुळे तुमचा पासवर्ड जरी कोणाला कळला, तरी तो तुमच्या अकाऊंटमध्ये लॉगिन करू शकत नाही.
    • लॉगिन प्रयत्न मर्यादित करणे: कोणी वारंवार चुकीचा पासवर्ड टाकत असेल, तर वर्डफेन्स त्याचा आयपी ॲड्रेस (IP Address) काही काळासाठी ब्लॉक करते.

वर्डफेन्स सिक्युरिटी वेबसाईट

ब्लॉगचा वेग आणि वाचकांचा अनुभव सुधारणारी प्लगइन्स

५. W3 Total Cache

जेव्हा एखादा वाचक तुमचा ब्लॉग उघडतो, तेव्हा पडद्यामागे अनेक प्रक्रिया (डेटाबेस क्वेरी, फाईल्स लोडिंग) होतात. यात वेळ लागतो. जर तुमचा ब्लॉग ३-४ सेकंदांपेक्षा जास्त वेळ घेत असेल, तर वाचक कंटाळून निघून जातो. ‘कॅशिंग’ (Caching) म्हणजे या प्रक्रियांचे उत्तर तात्पुरते सेव्ह करून ठेवणे.

‘डब्ल्यू३ टोटल कॅशे’ हे एक असेच प्रगत कॅशिंग प्लगइन आहे. सोप्या भाषेत सांगायचे झाल्यास, समजा तुम्ही हॉटेलमध्ये रोज तीच कॉफी मागवता. काही दिवसांनी वेटर तुम्हाला बघताच तुमची ऑर्डर लक्षात ठेवेल आणि तुम्हाला ती लगेच आणून देईल. कॅशिंग प्लगइनही तुमच्या ब्लॉगसाठी हेच काम करते.

• हे कसे काम करते?
  • पेज कॅशे (Page Cache): ते तुमच्या ब्लॉगच्या पेजेसची एक तयार कॉपी (HTML फाईल) बनवून ठेवते. जेव्हा पुढचा वाचक तेच पेज पाहतो, तेव्हा त्याला सर्व प्रक्रिया पुन्हा न करता थेट ती तयार कॉपी दाखवली जाते.
  • मिनिफिकेशन (Minification): तुमच्या ब्लॉगच्या डिझाइनसाठी वापरल्या जाणाऱ्या CSS आणि JavaScript फाईल्समधील रिकाम्या जागा, कमेंट्स काढून टाकून त्यांचा आकार लहान करते, ज्यामुळे त्या लवकर लोड होतात.
  • ब्राउझर कॅशे (Browser Cache): वाचकाच्या कॉम्प्युटर किंवा मोबाईलमध्ये तुमच्या साईटच्या काही स्थिर फाईल्स (उदा. लोगो, CSS) सेव्ह करायला सांगते. जेव्हा तो वाचक पुन्हा तुमच्या साईटवर येतो, तेव्हा त्या फाईल्स त्याच्या डिव्हाइसवरूनच लोड होतात, ज्यामुळे वेग वाढतो.

डब्ल्यू३ टोटल कॅशे वेबसाईट

६. Smush

ब्लॉगमध्ये आकर्षक आणि उच्च-गुणवत्तेच्या इमेजेस वापरणे महत्त्वाचे आहे, पण या इमेजेसचा आकार (File Size) खूप मोठा असतो. मोठ्या इमेजेसमुळे तुमचा ब्लॉग लोड व्हायला खूप वेळ लागतो. ‘स्मश’ हे प्लगइन तुमच्या इमेजेसची गुणवत्ता (Quality) जशीच्या तशी ठेवून त्यांचा आकार (size in KB/MB) कमी करते.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • लॉसलेस कॉम्प्रेशन (Lossless Compression): हे तंत्रज्ञान इमेजच्या गुणवत्तेत कोणतीही दृश्यमान घट न होऊ देता तिचा आकार कमी करते.
  • स्वयंचलित स्मशिंग (Automatic Smushing): तुम्ही जेव्हाही तुमच्या मीडिया लायब्ररीमध्ये नवीन इमेज अपलोड करता, तेव्हा स्मश तिला आपोआप ऑप्टिमाईज (compress) करते. तुम्हाला वेगळे काही करण्याची गरज नाही.
  • बल्क स्मश (Bulk Smush): तुम्ही तुमच्या ब्लॉगवरील सर्व जुन्या इमेजेसना एकाच वेळी ऑप्टिमाईज करू शकता.
  • लेझी लोड (Lazy Load): हे एक अत्यंत महत्त्वाचे फीचर आहे. यामुळे तुमच्या पेजवरील सर्व इमेजेस एकदम लोड होत नाहीत. फक्त जी इमेज वाचकाच्या स्क्रीनवर दिसत आहे, तीच लोड होते. वाचक जसजसा खाली स्क्रोल करेल, तसतशा पुढच्या इमेजेस लोड होतील. यामुळे पेज सुरुवातीला खूप वेगाने लोड होते.

स्मश वेबसाईट

७. Elementor Page Builder

पूर्वी वर्डप्रेसमध्ये आकर्षक दिसणारे होम पेज, अबाउट अस (About Us) किंवा कॉन्टॅक्ट (Contact) पेज बनवण्यासाठी कोडिंगची (HTML/CSS) गरज लागायची. ‘एलिमेंटॉर’ या समस्येवरचा एक जादुई उपाय आहे. हे एक व्हिज्युअल ‘ड्रॅग-अँड-ड्रॉप’ पेज बिल्डर आहे.

• हे कसे काम करते?
  • तुम्ही कोडिंग न करता, थेट स्क्रीनवर घटक (Elements) जसे की, हेडिंग, टेक्स्ट, इमेज, बटण, व्हिडिओ इत्यादींना माऊसने उचलून तुम्हाला हव्या त्या ठिकाणी ठेवू शकता.
  • तुम्ही रंगात, आकारात, फॉन्टमध्ये बदल करता, तेव्हा ते तुम्हाला त्याच क्षणी स्क्रीनवर दिसतात (Live Editing).
  • यात अनेक तयार डिझाइन्स आणि टेम्प्लेट्स (Templates) मिळतात, जे तुम्ही फक्त एका क्लिकवर तुमच्या पेजवर टाकू शकता आणि नंतर तुमच्या गरजेनुसार बदलू शकता.
• एलिमेंटॉर का वापरावे?
  • तुम्ही कोणत्याही प्रकारच्या लेआऊटची कल्पना करू शकता आणि ती प्रत्यक्षात उतरवू शकता.
  • प्रोफेशनल दिसणारी लँडिंग पेजेस (Landing Pages) बनवण्यासाठी हे सर्वोत्तम आहे.
  • तुम्ही बनवलेली सर्व डिझाइन्स मोबाईल आणि टॅबलेटवरही उत्तम दिसतात (Fully Responsive).

एलिमेंटॉर वेबसाईट

८. WPForms

तुमच्या वाचकांना तुमच्याशी संपर्क साधायचा असतो, प्रश्न विचारायचे असतात किंवा फिडबॅक द्यायचा असतो. यासाठी तुमच्या ब्लॉगवर एक सोपा आणि व्यवस्थित ‘कॉन्टॅक्ट फॉर्म’ असणे खूप महत्त्वाचे आहे. ‘डब्ल्यूपीफॉर्म्स’ हे एक अत्यंत सोपे आणि युझर-फ्रेंडली प्लगइन आहे, जे तुम्हाला काही मिनिटांतच आकर्षक फॉर्म्स बनवायला मदत करते.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • ड्रॅग-अँड-ड्रॉप बिल्डर: तुम्हाला फॉर्ममध्ये कोणते फिल्ड्स (Fields) हवे आहेत (उदा. नाव, ईमेल, मेसेज, फोन नंबर), ते तुम्ही फक्त ड्रॅग करून फॉर्ममध्ये टाकू शकता.
  • तयार टेम्प्लेट्स (Pre-built Templates): साध्या कॉन्टॅक्ट फॉर्मपासून ते वृत्तपत्र (Newsletter) साइन-अप फॉर्मपर्यंत अनेक तयार टेम्प्लेट्स उपलब्ध आहेत.
  • स्पॅम प्रोटेक्शन (Spam Protection): यात हनिमून (Honeypot) आणि कॅप्चा (CAPTCHA) सारख्या सुविधा असतात, ज्यामुळे बॉट्स तुमच्या फॉर्ममध्ये स्पॅम मेसेजेस भरू शकत नाहीत.
  • नोटिफिकेशन्स (Notifications): कोणी फॉर्म भरताच तुम्हाला आणि फॉर्म भरणाऱ्या व्यक्तीला त्वरित ईमेलने सूचना (Email Notification) मिळते.

डब्ल्यूपीफॉर्म्स वेबसाईट

९. MonsterInsights

तुमच्या ब्लॉगवर किती लोक येतात? ते कोणत्या शहरातून किंवा देशातून येतात? ते मोबाईलवर ब्लॉग वाचतात की कॉम्प्युटरवर? तुमचे कोणते लेख सर्वात जास्त लोकप्रिय आहेत? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे मिळवणे तुमच्या ब्लॉगच्या प्रगतीसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ‘गुगल ॲनालिटिक्स’ (Google Analytics) हे यासाठीचे सर्वात शक्तिशाली टूल आहे, पण त्याचे रिपोर्ट्स समजायला थोडे किचकट असतात.

‘मॉन्स्टरइनसाइट्स’ हे गुगल ॲनालिटिक्सला तुमच्या वर्डप्रेस डॅशबोर्डमध्ये आणते आणि सर्व माहिती सोप्या, समजायला सोप्या अशा रिपोर्ट्समध्ये दाखवते.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • सोपे इंटिग्रेशन: तुम्हाला कोणताही कोड कॉपी-पेस्ट करण्याची गरज नाही. हे प्लगइन तुम्हाला काही सोप्या स्टेप्समध्ये गुगल ॲनालिटिक्सशी जोडते.
  • डॅशबोर्ड रिपोर्ट्स: तुम्हाला गुगल ॲनालिटिक्सच्या वेबसाईटवर न जाता, थेट तुमच्या वर्डप्रेस डॅशबोर्डमध्येच तुमच्या ब्लॉगची कामगिरी (उदा. एकूण वाचक, सेशन, बाऊन्स रेट) दिसते.
  • लोकप्रिय पोस्ट्स: तुमचे कोणते लेख सर्वाधिक वाचले जातात, हे तुम्ही सहज पाहू शकता आणि त्यानुसार भविष्यातील लेखांचे नियोजन करू शकता.
  • डेमोग्राफिक्स (Demographics): तुमच्या वाचकांचे वय, लिंग आणि देश याबद्दलची माहिती मिळते (जर तुम्ही गुगल ॲनालिटिक्समध्ये हे चालू केले असेल).

मॉन्स्टरइनसाइट्स वेबसाईट

१०. Shared Counts

जेव्हा वाचकांना तुमचा लेख आवडतो, तेव्हा ते तो फेसबुक, ट्विटर किंवा व्हॉट्सॲपवर शेअर करतात. तुमच्या लेखाच्या बाजूला किंवा खाली हे ‘शेअर बटन्स’ असणे आवश्यक आहे. ‘शेअर्ड काउंट्स’ हे एक साधे, हलके-फुलके (Lightweight) आणि वेगवान प्लगइन आहे, जे तुमच्या ब्लॉगवर आकर्षक शेअर बटणे टाकते.

याचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे ते तुमच्या साईटचा वेग कमी करत नाही, जे इतर अनेक सोशल शेअरिंग प्लगइन्स करतात.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • वेगवान: हे प्लगइन अत्यंत चांगल्या प्रकारे कोड केलेले आहे, त्यामुळे तुमच्या ब्लॉगच्या लोडिंग स्पीडवर याचा नगण्य परिणाम होतो.
  • शेअर काउंट्स दाखवणे: फेसबुक, पिंटरेस्ट इत्यादींवर तुमचा लेख किती वेळा शेअर झाला आहे, याचा आकडा (Count) दाखवते. याला ‘सोशल प्रूफ’ (Social Proof) म्हणतात. जेव्हा नवीन वाचकांना दिसते की हा लेख खूप लोकांनी शेअर केला आहे, तेव्हा ते तो लेख वाचण्याची शक्यता वाढते.
  • विविध स्टाईल्स आणि लोकेशन्स: तुम्ही तुमच्या थीमला साजेसे बटणांचे डिझाइन निवडू शकता आणि ते लेखाच्या आधी, नंतर किंवा दोन्ही ठिकाणी दाखवू शकता.

शेअर्ड काउंट्स वेबसाईट

अतिरिक्त पण अत्यंत उपयुक्त प्लगइन्स

प्लगइनचे नाव	मुख्य कार्य	कोणासाठी उपयुक्त?
११. ॲकिस्मेट (Akismet)	स्पॅम कमेंट्स रोखणे	सर्व ब्लॉगर्ससाठी
१२. रीडायरेक्शन (Redirection)	तुटलेल्या लिंक्स (404 एरर) दुरुस्त करणे	ज्यांच्या ब्लॉगवर अनेक जुन्या लिंक्स आहेत
१३. प्रिटी लिंक्स (Pretty Links)	मोठ्या आणि किचकट ॲफिलिएट लिंक्स लहान आणि आकर्षक बनवणे	ॲफिलिएट मार्केटिंग करणाऱ्या ब्लॉगर्ससाठी
१४. वू कॉमर्स (WooCommerce)	ब्लॉगला ई-कॉमर्स स्टोअरमध्ये रूपांतरित करणे	ज्यांना स्वतःची उत्पादने विकायची आहेत
१५. हेडर आणि फूटर स्क्रिप्ट्स (Header and Footer Scripts)	कोडिंगमध्ये बदल न करता हेड.php किंवा फूट.php मध्ये स्क्रिप्ट्स टाकणे	ज्यांना गुगल ॲनालिटिक्स, फेसबुक पिक्सेल सारखे कोड टाकायचे आहेत

११. Akismet Anti-Spam

तुमचा ब्लॉग जसजसा लोकप्रिय होऊ लागतो, तसतसा त्यावर स्पॅम कमेंट्सचा (Spam Comments) हल्ला वाढू लागतो. या कमेंट्स म्हणजे स्वयंचलित बॉट्स (Bots) किंवा काही व्यक्तींद्वारे हेतुपुरस्सर टाकलेल्या जाहिराती, संशयास्पद लिंक्स किंवा असंबद्ध मजकूर. या कमेंट्समुळे केवळ तुमच्या ब्लॉगची प्रतिमा खराब होत नाही, तर त्यातील लिंक्समुळे तुमच्या वाचकांची सुरक्षितताही धोक्यात येऊ शकते. इथेच ‘ॲकिस्मेट’ तुमची मदत करते.

सुरक्षितता: तुमच्या वाचकांना धोकादायक लिंक्सवर क्लिक करण्यापासून वाचवते.

हे कसे काम करते?

• API की (API Key): ॲकिस्मेट वापरण्यासाठी तुम्हाला एक API की घ्यावी लागते, जी तुम्ही त्यांच्या वेबसाईटवरून मोफत (पर्सनल ब्लॉगसाठी) मिळवू शकता. ही की तुमच्या प्लगइन सेटिंगमध्ये टाकावी लागते.
• स्वयंचलित तपासणी: जेव्हा कोणी तुमच्या ब्लॉगवर कमेंट करते, तेव्हा ॲकिस्मेट ती कमेंट आपल्या जागतिक स्पॅम डेटाबेससोबत तपासते. हा डेटाबेस जगभरातील लाखो वेबसाईटवरून सतत अपडेट होत असतो.
• विलगीकरण (Quarantine): जर एखादी कमेंट स्पॅम असल्याचे आढळले, तर ॲकिस्मेट तिला थेट प्रकाशित होऊ देत नाही. त्याऐवजी, ती कमेंट एका वेगळ्या ‘स्पॅम’ फोल्डरमध्ये ठेवली जाते.
• तुमचे नियंत्रण: तुम्ही नंतर या स्पॅम फोल्डरमध्ये जाऊन या कमेंट्स पाहू शकता. क्वचित प्रसंगी, एखादी खरी कमेंट चुकून स्पॅम म्हणून ओळखली गेल्यास, तुम्ही तिला ‘Not Spam’ म्हणून मार्क करू शकता. यामुळे ॲकिस्मेटला भविष्यात अधिक अचूक काम करण्यास मदत होते.

ॲकिस्मेट का महत्त्वाचे आहे?

• वेळेची बचत: तुम्हाला रोज शेकडो स्पॅम कमेंट्स स्वतः हाताळण्याची गरज नाही.
• व्यावसायिक प्रतिमा: तुमचा कमेंट सेक्शन स्वच्छ आणि विषयाला धरून राहतो.
• एसइओ (SEO) साठी उत्तम: गुगल स्पॅम आणि कमी गुणवत्तेच्या लिंक्स असलेल्या पेजेसना कमी महत्त्व देते. स्पॅम रोखून तुम्ही तुमची रँकिंग सुधारू शकता.

ॲकिस्मेट वेबसाईट

१२. Redirection

ब्लॉग चालवताना अनेकदा आपण पोस्टचे नाव, कॅटेगरी किंवा URL (पत्ता) बदलतो. काहीवेळा जुन्या पोस्ट्स डिलीट करतो. अशावेळी, जुन्या लिंकवर क्लिक केल्यास वाचकाला “404 Not Found” असा एरर दिसतो. याचा अर्थ, त्या पत्त्यावर आता कोणतेही पेज अस्तित्वात नाही. हा अनुभव वाचकासाठी अत्यंत निराशाजनक असतो आणि तो तुमच्या साईटवरून लगेच निघून जाण्याची शक्यता असते. गुगललाही अशा तुटलेल्या लिंक्स आवडत नाहीत, ज्यामुळे तुमच्या एसइओवर नकारात्मक परिणाम होतो.

‘रीडायरेक्शन’ हे प्लगइन याच समस्येवर एक प्रभावी उपाय आहे.

URL बदलल्यावर स्वयंचलित रीडायरेक्शन: जेव्हा तुम्ही एखाद्या पोस्टचा URL बदलता, तेव्हा हे प्लगइन तुम्हाला विचारते की जुन्या URL साठी रीडायरेक्ट तयार करायचे आहे का, ज्यामुळे तुमचे काम आणखी सोपे होते.

मुख्य वैशिष्ट्ये:

• 301 रीडायरेक्ट्स (301 Redirects): हे प्लगइन तुम्हाला जुन्या, तुटलेल्या लिंकला एका नवीन, संबंधित लिंकवर कायमस्वरूपी वळवण्याची (Permanent Redirect) सोय देते. उदा. जर तुम्ही yourblog.com/old-post ही लिंक yourblog.com/new-post अशी बदलली असेल, तर तुम्ही एक रीडायरेक्ट सेट करू शकता. यामुळे जुन्या लिंकवर आलेला वाचक आणि सर्च इंजिन बॉट्स आपोआप नवीन लिंकवर जातील.
• 404 एरर मॉनिटरिंग: तुमच्या साईटवर कोणत्या-कोणत्या लिंक्समुळे 404 एरर येत आहे, याची संपूर्ण यादी हे प्लगइन तुम्हाला दाखवते. यामुळे तुम्हाला नेमक्या कोणत्या लिंक्स दुरुस्त करायच्या आहेत, हे कळते.
• सोपा इंटरफेस: तुम्हाला कोणत्याही .htaccess फाईलमध्ये किचकट कोड लिहिण्याची गरज नाही. तुम्ही थेट वर्डप्रेस डॅशबोर्डवरूनच सर्व रीडायरेक्ट्स मॅनेज करू शकता.

रीडायरेक्शन प्लगइन पेज

१३. Pretty Links

ॲफिलिएट मार्केटिंग (Affiliate Marketing) हा ब्लॉगर्ससाठी पैसे कमावण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. यामध्ये तुम्ही दुसऱ्या कंपनीच्या उत्पादनांची शिफारस करता आणि तुमच्या लिंकवरून कोणी खरेदी केल्यास तुम्हाला कमिशन मिळते. पण या ॲफिलिएट लिंक्स खूप मोठ्या, किचकट आणि अंकाक्षरांनी भरलेल्या असतात (उदा. amazon.com/product/dp/B07YF5N1C9/?tag=your-aff-id-21). अशा लिंक्स वाचकांना संशयास्पद वाटू शकतात आणि त्यावर क्लिक करणे ते टाळतात.

‘प्रिटी लिंक्स’ या समस्येवर एक सुंदर उपाय आहे. हे तुमच्या ॲफिलिएट लिंक्सना ‘क्लोकिंग’ (Cloaking) किंवा ‘मास्किंग’ (Masking) करते.

सोशल मीडियावर शेअर करण्यासाठी सोपे: लहान आणि आकर्षक लिंक्स ट्विटरसारख्या प्लॅटफॉर्मवर शेअर करणे सोपे जाते.

हे कसे काम करते?

ते तुमची मोठी ॲफिलिएट लिंक घेते आणि तिला तुमच्याच डोमेनवर एक लहान, स्वच्छ आणि लक्षात राहील अशी लिंक बनवते.

उदाहरण: amazon.com/product/dp/B07YF5N1C9/?tag=your-aff-id-21 ही लिंक yourblog.com/recommends/camera किंवा yourblog.com/go/camera अशी आकर्षक बनते.

प्रिटी लिंक्सचे फायदे:

• विश्वासार्हता: तुमच्या स्वतःच्या डोमेनची लिंक असल्यामुळे वाचकांना ती अधिक विश्वासार्ह वाटते.
• सोपे व्यवस्थापन: तुम्ही तुमच्या सर्व ॲफिलिएट लिंक्स एकाच डॅशबोर्डवरून मॅनेज करू शकता. भविष्यात मूळ ॲफिलिएट लिंक बदलल्यास, तुम्हाला प्रत्येक पोस्टमध्ये जाऊन ती बदलावी लागत नाही; फक्त प्रिटी लिंक्सच्या डॅशबोर्डमध्ये बदल करणे पुरेसे आहे.
• क्लिक ट्रॅकिंग (Click Tracking): तुमच्या कोणत्या लिंकवर किती क्लिक्स आले, हे तुम्ही सहजपणे पाहू शकता. यामुळे तुम्हाला कळते की कोणते उत्पादन अधिक लोकप्रिय आहे.

प्रिटी लिंक्स वेबसाईट

१४. WooCommerce

जर तुमच्या मनात तुमच्या ब्लॉगच्या माध्यमातून काही विकण्याची कल्पना असेल – मग ते तुम्ही लिहिलेले ई-बुक असो, ऑनलाइन कोर्स असो, स्वतः बनवलेल्या वस्तू असोत किंवा इतर कोणतीही उत्पादने – तर ‘वू कॉमर्स’ हे तुमच्यासाठीच आहे. हे एक अत्यंत शक्तिशाली आणि लोकप्रिय ई-कॉमर्स प्लगइन आहे, जे तुमच्या साध्या वर्डप्रेस ब्लॉगला एका संपूर्ण ऑनलाइन शॉपिंग स्टोअरमध्ये रूपांतरित करते.

• मुख्य वैशिष्ट्ये:
  • उत्पादन व्यवस्थापन (Product Management): तुम्ही सहजपणे उत्पादने (Products) टाकू शकता, त्यांची किंमत, फोटो, वर्णन आणि स्टॉकची माहिती देऊ शकता.
  • पेमेंट गेटवे (Payment Gateways): हे भारतातील लोकप्रिय पेमेंट गेटवे जसे की Razorpay, PayU, Instamojo यांना सपोर्ट करते. तसेच PayPal, Stripe सारखे आंतरराष्ट्रीय पर्यायही उपलब्ध आहेत.
  • शिपिंग आणि टॅक्स: तुम्ही शिपिंगचे दर आणि टॅक्सचे नियम तुमच्या गरजेनुसार सेट करू शकता.
  • ऑर्डर मॅनेजमेंट: आलेल्या ऑर्डर्स पाहणे, त्यांची स्थिती (उदा. Processing, Shipped, Completed) बदलणे आणि ग्राहकांशी संवाद साधणे सोपे होते.
  • विस्तारक्षमता (Extensibility): वू कॉमर्ससाठी हजारो ॲड-ऑन्स (Add-ons) उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे तुम्ही तुमच्या स्टोअरमध्ये बुकिंग, सबस्क्रिप्शन, मेंबरशिप अशा अनेक अतिरिक्त सुविधा जोडू शकता.

वू कॉमर्स मोफत असले तरी, काही पेमेंट गेटवे किंवा अतिरिक्त सुविधांसाठी तुम्हाला पैसे मोजावे लागू शकतात.

वू कॉमर्स वेबसाईट

१५. Insert Headers and Footers

तुमच्या ब्लॉगची कामगिरी तपासण्यासाठी, जाहिरातींचे विश्लेषण करण्यासाठी किंवा वाचकांना पुन्हा लक्ष्य (Retargeting) करण्यासाठी तुम्हाला अनेकदा गुगल ॲनालिटिक्स (Google Analytics), गुगल टॅग मॅनेजर (Google Tag Manager), फेसबुक पिक्सेल (Facebook Pixel) किंवा इतर मार्केटिंग टूल्सचे छोटे कोड (ज्यांना ‘स्क्रिप्ट्स’ किंवा ‘पिक्सेल’ म्हणतात) तुमच्या वेबसाईटवर टाकावे लागतात.

हे कोड सहसा थीमच्या <head> किंवा <body> सेक्शनमध्ये टाकायला सांगितले जातात. यासाठी नवखे ब्लॉगर थेट थीमच्या मूळ फाईल्समध्ये (उदा. header.php, footer.php) बदल करतात. पण हे अत्यंत धोकादायक आहे. कारण:

1. थीम अपडेट झाल्यावर तुम्ही केलेले बदल निघून जातात.
2. कोडमध्ये छोटीशी चूक झाल्यास तुमची संपूर्ण वेबसाईट बंद पडू शकते.

‘हेडर आणि फूटर स्क्रिप्ट्स’ हे प्लगइन तुम्हाला या धोक्यांपासून वाचवते.

अपडेट-प्रूफ: तुम्ही तुमची थीम कितीही वेळा अपडेट केली, तरी तुम्ही टाकलेले कोड सुरक्षित राहतात.

हे कसे काम करते?

हे प्लगइन तुम्हाला वर्डप्रेस डॅशबोर्डमध्येच दोन सोपे बॉक्स देते: एक हेडरसाठी (Header) आणि एक फूटरसाठी (Footer).

तुम्हाला जो कोणताही कोड टाकायचा आहे, तो तुम्ही थेट या बॉक्समध्ये कॉपी-पेस्ट करू शकता.

तुम्हाला थीमच्या कोणत्याही फाईलला हात लावण्याची गरज पडत नाही.

फायदे:

• सुरक्षित: तुमची वेबसाईट बंद पडण्याचा धोका नाही.
• सोपे: कोडिंगची माहिती नसलेली व्यक्तीही सहजपणे स्क्रिप्ट्स टाकू शकते.

हेडर आणि फूटर स्क्रिप्ट्स प्लगइन पेज

निष्कर्ष

ही १५ प्लगइन्स तुमच्या ब्लॉगिंग प्रवासाला नक्कीच एक नवी दिशा देतील. लक्षात ठेवा, गरजेपेक्षा जास्त प्लगइन्स इन्स्टॉल केल्याने तुमच्या साईटचा वेग कमी होऊ शकतो. त्यामुळे, फक्त त्याच प्लगइन्सचा वापर करा ज्यांची तुम्हाला खरोखरच गरज आहे. प्रत्येक प्लगइन इन्स्टॉल करण्याआधी त्याचे रिव्ह्यूज, अपडेट्स आणि सपोर्ट याबद्दल थोडी माहिती घ्या. योग्य प्लगइन्सच्या साथीने तुम्ही तुमच्या ब्लॉगला केवळ एक हॉबी न ठेवता एक यशस्वी ऑनलाइन व्यासपीठ बनवू शकता.