ई-कॉमर्स व्यवसायांसाठी जाहिरात मोहिमांची कार्यक्षमता मोजण्यासाठी साठी दोन प्रमुख मेट्रिक्स वापरले जातात: ROI (Return on Investment) आणि ROAS (Return on Ad Spend). हे दोन्ही मेट्रिक्स जाहिरात मोहिमांच्या यशाचा अंदाज लावण्यासाठी उपयुक्त आहेत, परंतु त्यांच्या गणना पद्धती आणि उद्देश वेगवेगळे आहेत.
या पोस्टमध्ये आपण या दोन मेट्रिक्सचे सखोल विश्लेषण करू आणि कोणता मेट्रिक कधी वापरावा हे समजून घेऊ.
Table of Contents
ROI (Return on Investment) म्हणजे काय?
ROI म्हणजे Return on Investment, म्हणजेच तुम्ही केलेल्या गुंतवणुकीच्या तुलनेत तुम्हाला मिळालेला एकूण परतावा. हा मेट्रिक केवळ जाहिरात खर्चावरच नाही तर इतर सर्व संबंधित खर्चांचा देखील विचार करतो, जसे की उत्पादन खर्च, वितरण खर्च, ऑपरेशनल खर्च, आणि पगार. यामुळे, ROI हे एकूण व्यवसायासाठी किंवा विशिष्ट प्रकल्पासाठी आर्थिक कार्यक्षमतेचा एक व्यापक अंदाज देतो.
ROI चे सूत्र:
उदाहरणार्थ, जर तुमची एकूण गुंतवणूक ₹10,000 असेल आणि तुम्हाला ₹15,000 चा निव्वळ नफा मिळाला असेल, तर तुमचा ROI असेल:
याचा अर्थ असा की तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीवर 50% परतावा मिळाला आहे.
ROI हे मेट्रिक दीर्घकालीन दृष्टिकोनासाठी उपयुक्त आहे आणि ते व्यवसायाच्या एकूण आरोग्याचे संकेत देते.
ROAS (Return on Ad Spend) म्हणजे काय?
ROAS म्हणजे Return on Ad Spend, जो केवळ जाहिरात खर्चावरून मिळालेला परतावा मोजतो. हा मेट्रिक खासकरून जाहिरात मोहिमांच्या कार्यक्षमतेचा आणि त्यांच्या आर्थिक फायद्याचा आढावा घेण्यासाठी वापरला जातो. ROAS मुळे तुम्हाला कळते की तुमच्या जाहिरातीत गुंतवलेल्या प्रत्येक रुपयावर किती उत्पन्न मिळाले आहे.
ROAS चे सूत्र:
उदाहरणार्थ, जर तुम्ही ₹5,000 जाहिरातीत खर्च केले आणि त्यातून ₹20,000 उत्पन्न मिळाले, तर तुमचा ROAS असेल:
याचा अर्थ असा की प्रत्येक ₹1 जाहिरात खर्चावर तुम्हाला ₹4 चा परतावा मिळाला आहे.
ROAS हे मेट्रिक अल्पकालीन दृष्टिकोनासाठी उपयुक्त आहे, कारण ते विशेषतः जाहिरात मोहिमांच्या कार्यक्षमतेवर लक्ष केंद्रित करते.
ROI आणि ROAS मधील मुख्य फरक
प्रयोजन आणि वापर
ROI संपूर्ण व्यवसाय किंवा प्रकल्पाच्या एकूण गुंतवणुकीचा परतावा मोजण्यासाठी वापरला जातो. यामध्ये जाहिरात खर्चाबरोबरच इतर सर्व खर्चांचा विचार केला जातो.
ROAS केवळ जाहिरात खर्चाचा परतावा मोजतो आणि मुख्यतः जाहिरात मोहिमांच्या कार्यक्षमतेचे विश्लेषण करण्यासाठी वापरला जातो.
गणना
ROI मध्ये एकूण खर्च (जाहिरात खर्चासह इतर सर्व खर्च) वजा करून निव्वळ नफा मोजला जातो.
ROAS मध्ये फक्त जाहिरात खर्चावरून मिळालेल्या उत्पन्नाचा परतावा मोजला जातो.
प्रभाव
ROI हे अधिक व्यापक मेट्रिक आहे, जे एकूण व्यवसायाच्या कार्यक्षमतेचा आणि आर्थिक स्थितीचा अंदाज लावते.
ROAS हे विशेषतः जाहिरात मोहिमांच्या कार्यक्षमतेवर लक्ष केंद्रित करते आणि अल्पकालीन जाहिरात धोरणांसाठी उपयुक्त आहे.
महत्त्व
ROI हे दीर्घकालीन व्यवसाय निर्णयांसाठी उपयुक्त असते कारण ते एकूण गुंतवणुकीचा परतावा मोजते.
ROAS हे अल्पकालीन जाहिरात निर्णयांसाठी अधिक उपयुक्त आहे कारण ते फक्त जाहिरात खर्चावर लक्ष केंद्रित करते.
ROI आणि ROAS: कोणते कधी वापरावे?
- ROI वापरणे अधिक योग्य आहे जेव्हा तुम्हाला तुमच्या संपूर्ण व्यवसायाच्या किंवा मोठ्या प्रकल्पाच्या गुंतवणुकीचा परतावा मोजायचा असेल. उदाहरणार्थ, एखाद्या नवीन उत्पादनाच्या लॉन्चसाठी केलेली गुंतवणूक, त्यातील उत्पादन खर्च, विपणन खर्च, वितरण खर्च, आणि इतर सर्व संबंधित खर्च समाविष्ट करून ROI मोजला जातो.
- ROAS अधिक योग्य आहे जेव्हा तुम्ही फक्त तुमच्या जाहिरात मोहिमांच्या कार्यक्षमतेवर लक्ष केंद्रित करू इच्छित असाल. उदाहरणार्थ, विशिष्ट सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर चालवलेल्या जाहिरात मोहिमेच्या प्रभावाचे विश्लेषण करण्यासाठी ROAS वापरला जाऊ शकतो.
ROI आणि ROAS सुधारण्यासाठी उपाय
डेटा अॅनालिटिक्सचा वापर करा:
Google Analytics, Facebook Insights, आणि Mixpanel सारख्या डेटा अॅनालिटिक्स साधनांचा वापर करून तुमच्या जाहिरात मोहिमांचे सखोल विश्लेषण करा आणि ज्या मोहिमांनी अधिक चांगले परिणाम दिले आहेत त्यांचा अभ्यास करा.
A/B टेस्टिंग:
A/B टेस्टिंग करून दोन किंवा अधिक जाहिरातींच्या आवृत्त्यांची तुलना करा आणि कोणती आवृत्ती अधिक चांगली कार्य करते हे समजून घ्या. ज्या आवृत्तीमध्ये उच्च CTR (Click-Through Rate) किंवा कन्व्हर्जन रेट आहे, ती आवृत्ती वापरा.
लक्ष्यीत जाहिराती:
डेटा-चालित ग्राहक सेगमेंटेशन वापरून टार्गेटेड जाहिराती तयार करा. ग्राहकांच्या वय, लिंग, स्थान, आवडी, आणि वर्तन यांचा विचार करून वैयक्तिकृत जाहिराती तयार करा.
खर्चाचे योग्य नियोजन:
जाहिरात खर्चाचे योग्य नियोजन करा आणि अनावश्यक खर्च टाळा. उच्च ROAS मिळवण्यासाठी, फक्त त्याच चॅनेल्सवर खर्च करा जे तुमच्यासाठी कार्यक्षम ठरले आहेत.
ग्राहक अनुभव सुधारण्यासाठी गुंतवणूक करा:
ग्राहक अनुभव सुधारण्यासाठी तुमच्या वेबसाइट किंवा अॅपची ऑप्टिमायझेशन करा. जलद लोडिंग टाइम, वापरकर्ता-अनुकूल इंटरफेस, आणि सुलभ नेव्हिगेशन यामुळे ग्राहकांच्या खरेदीचा अनुभव अधिक चांगला होतो, ज्यामुळे कन्व्हर्जन वाढतात.
निष्कर्ष
ROI आणि ROAS हे दोन्ही मेट्रिक्स ई-कॉमर्स व्यवसायांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत, परंतु त्यांचा वापर वेगवेगळ्या उद्दिष्टांसाठी होतो. ROI हे दीर्घकालीन व्यवसाय रणनीतींसाठी वापरले जाते, ज्यामुळे संपूर्ण गुंतवणुकीचा परतावा मोजता येतो, तर ROAS हे अल्पकालीन जाहिरात निर्णयांसाठी वापरले जाते, ज्यामुळे जाहिरात मोहिमांची कार्यक्षमता मोजता येते.
व्यवसायाच्या गरजेनुसार योग्य मेट्रिक निवडणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. योग्य डेटा अॅनालिटिक्स टूल्सचा वापर करून, व्यवसाय त्यांचे ROI आणि ROAS दोन्ही सुधारू शकतात आणि आपल्या जाहिरात मोहिमांना अधिक यशस्वी बनवू शकतात.
